Taɛrabt di Lakul n Franṣa : ɣur-wat tarwa-nwen ay iqbayliyen !

ASELMED (SIWEL) —Talatinit ansi i-d teffeɣ tefransist, ur s rran azal di Franṣa, ma d nutni (Adabu n Fṛansa), mmɣen ɣer taɛrabt.

Iqbayliyen yettidiren di Fransa, arraw-nnsen di llakul amenzu (Ecole primaire), ṭfen iseɣ si lakul i wakken ad ɣren kra n tutlayin tijenṭaḍ, garasent, taɛrabt.
Akken walaɣ, ur cukkeɣ ara llan Iseɛudiyen neɣ Iɛraben tidiren di Fṛansa, xas ma llan, aken walaɣ ad ɣren tutlayin yessaẓen ɣr zdat.

Tamuɣli-w, tenna-d belli Fṛansa, imi terna tutlayt n Taɛrabt deg uɣrbaz, ur cukkeɣ ara tḥemmel widak yesɛan aẓar Amaẓiɣ neɣ Akbayli, widak agi rewlen seg Tiɛerbubt ne Tefrikt Ugafa, taneggarut agi, teṭṭafar-iten ula di Franṣa.

Ilaq, ad nesmekti belli tin umi qqaren Taɛrabt, ulac di ddunit win yettargun neɣ iḥemmlen yiss. Taɛrabt, am tlatinit, d tutlayin yemmuten, ur telli d tutlayt tayemmatt n yiwen. Imi akka, ayen akka, idrimen ne tebzert n Iṛumiyen ad ruḥen di twaɣit? d-acu yellan deffir waya?

Ur tnadit ara, anida nniḍen, Fṛansa, tezzmer azekka ad tekcem di tdukli n tmura tiɛrabin yedduklen, Fransa terra akk izzayriyen d aɛraben, tesxerb assen allaɣ d laṣl nnsen alarmi kerhen ula d tamurt n imawlan nnsen.

Iqbayliyen yettidiren dinna, di Fṛansa, walit kan ma tebɣam arraw nnwen ad wexren si tlufa n rebrab, ur ilaq ara ad issinen Taɛrabt, ar a ten yawin srid ɣer idlisen d tiliwa n tkerkass d ccwal uran waɛraben s taɛrabt. Selket arraw nnwen, si cwal, neɣ ad tuɣalem akka ar zdat d imawlan n irebraben.
di lkaɣeḍ agi i cuddeɣ deg wadlis agi, llant 3 tɣawsiwin iyi d-isduqsen:

01) Aselmed n tutlayt yedren (Enseignement optionel de langue vivante) : Si melmi tella taɛrabt, d tutlayt yeddren? anwa agdud agi itt yetmeslayen? Ula d aɛraben n tidett ğğan-tt. Irumiyen zzran aya, maca, bɣan kan ad ččaren allaɣ n warraw-nnwen s tmusni tilemt, d wayen ara t-en icudden ɣer deffir d timmuhbelt.

02) Iselmaden n taɛrabt a ten id-ceggɛen si tmurt n waɛraben, tadyant agi tesmekti-yi ipalestiniyen iɣ isiɣren di tmurt, widak ig rebban Izzayriyen s taɛrabt. Ur cukkeɣ ara tɣefl-em af taggara, amek taɛrabt tečča taqbaylit nneɣ.

03) Widak ar ad yččaren lakkulat n taɛrabt di Fṛansa, banen anwa. D widak yumnen s yeswi n waɛraben n ibaɛɛtiyen. yal aɣref isɛa iswi-nes. Aɣref aqbayli abrid is iban ula d netta.

Slemdet iw arraw nnwen Taqbaylit ara ten yawin ɣɣer wannar n tmusni d tikli n imezwura nneɣ. D ayagi kan ara ten icudden ɣer tmurt nnwen taqbaylit, d winna kan id abrid ittawin.

Slimane Hallah
SIWEL 211215 Mar 17

Laisser un commentaire