Ʃezdin Berquq, acennay amezwaru n temnaḍt n Uweqqas, di sbitar yenṭer

TIZLIT (SIWEL) — S cna i sawḍen yimezwura n tmurt ad rẓen leqyud n tmetti, i yettwaqnen s yir ttexmam n yibeɛtiyen. Ḥunnen yiɛessasen n yidurar i d-yefkan inaẓuren i yerẓan asalu i tezlit Taqbaylit, s tuγac n tayri d umennuγ. Asḥisef ameqqran d akken aṭas n yinaẓuren-agi ddren tudert rẓag-itt mačči d kra, ur rbiḥen timetti, wala ayen niḍen. Ass-nni n lexmis, lewhi n tmeddit i yekcem unaẓur amezwaru n tmenḍt n ssaḥel, mass Ʃezdin Berquq γer sbitar n uweqqas, imi yuḍen nezzeh.

Anwa i d Ʃezdin Berquq ?

Ʃezdin Berquq, d yiwen n utras,  d-tefka taddart n Ayt Ʃisa, deg tγiwant n Uweqqas, agezdu n Bgayet, deg tmurt n Yiqbayliyen. D win yebdan cna deg yiseggasen n 1970 seg taddart-a  γer tayeḍ, seg tmeγra γer tihin. Yecna s tezdeg n yimeslayen, d uẓawan ḥlawen. Deg akud-nni icennu tizlatin n Sliman Ʃazem d Saleḥ Seɛdawi d tezlatin-is netta.

Ikemmel sya γer da, almi d aseggas n 1984 i yesekles u yessufeγed tasfift-is tamenzut, anda iy-as yeqqar ‘’ccah ul-iw ma yendem,‘’ akked ‘’tejra n lkermus‘’, d tiyaḍ yal yiwet d tamɛayt-is. D netta i d-amenzu i d-yesɛan tabγest yerẓa asalu i cna s wudem unṣib, yessufeγed i tmenḍt n yisaḥliyen, d yimesdurar tasfift.

Deg useggas n 1986 yerna-d tasfift tis snat, anda yecna, d acu n temɛit deg-i nella, akked nemsefraq ur nemsefham, d tiyaḍ. Kra γef tayri, tayeḍ γef twenza akked tmetti. Dγa seg yimir-nni ur d yessufeγ kra, ikemmel cna seg usayez γer wayeḍ, yexdem mačči d yiwet neγ d snat n tezlatin icennu-ten-t deg tmeγriwin n tudrin.

Yekka-d akk tamurt, ulac tamnaḍt anda ur yecna ara, ulac tinubga iwemi ur yerra ara tiγri, werğin yessuter imelyunen. D bu tektiwin zeddigen, tγaḍent yimdanen, yefka afus n tallelt i xilla n yimeẓyanen i yebdan acrured deg ubrid n tẓuri, yettqadar imecṭaḥ d yigeɛmura. Yeṭṭef deg tnaṣlit n yimenza, ur tittγur ara tiliẓri neγ radyu n dewla. Yeqqim kan d azedgan, γef waya i tḥemmlen wid yesnen azal n unaẓur, wama aqecqac ulayγer nenna-d.

Yecna deg taddart-is mačči tikelt neγ snat, xerrata, ayt smaɛel, bgayet d la ṣumam, ğɛafra deg lberğ, d tudrin tiqbayliyin n ṣtif, tizi wezzu, d waṭas n yimeḍqan d tamiwin niḍen.

Salim Belluz, d acennay amenzu i yerran tajmilt i Ʃezdin deg uḍebsi n 2009, ma deg ussan-a yezrin mass Deḥman Saɛid i d-yeslulen tarbaɛt n cna Agrakal deg yiseggasen 80 deg tγiwant n Melbu, yessufeγed aḍebsi-ines amenzu anda yerra tajmilt i unaẓur Ʃezdin. I usemekti, Ʃezdin yecna d waṭas n wudmawen n tẓuri taqbaylit, gar-asen Ʃebdelqader Buḥi, Karim Xelfawi, d xilla niḍen.

Taneggarut, yelha usfilet i wayen yelhan, deg urağu d usirem, d uɛenni γer yiɛessasen n tmurt, ad seḥbibren γef urgaz anaẓur d tgejdit n cna n teqbaylit deg tama n ssaḥel mass Ʃezdin Berquq. Ad yali umagrad, s yiwen n ubruy gar tezlatin n unaẓur, anda iy-as yeqqar :

D acu n temɛict deg i nella

Aqlγ n cuba lmal

Aqlaγ deg yir ḥala

Almi iγ-yeffeγ leɛqel

D iṭṭij neγ d lehwa

Zṛiγ ur nettaf lehna

Ad yekker wi bγan ad yazzel

Akli Muhubi
SIWEL 002103 Apr 17

Laisser un commentaire